Van een failliete boedel naar een strak georganiseerd bedrijf
De familie Cornellissen verkocht in 2014 hun boerderij en grond in Moerdijk om opnieuw te starten in Denemarken. Tijdens een buitenlandstage maakte MAS-student René Cornelissen kennis met de Deense melkveehouderij. Hij reisde daarna regelmatig naar het land om werkervaring op te doen en zag er kansen voor een toekomst als boer. Zo kwam hij ook terecht op boerderij Bølkhøj. Het was 2014 en crisis in de Deense melkveehouderij. Ook dit bedrijf was feitelijk failliet en eigendom van een bank. Die bood het de jonge Nederlander te koop aan.
Inmiddels melkt de familie Cornelissen 715 koeien met een gemiddelde productie van ruim 12.500 kg EKM (voor vet gecorrigeerde melk). Met als nieuwste aanwinst de zandwasser die zand en mest scheidt. In onderstaande video legt René Cornelissen uit waarom ze voor deze zandoplossing van Mavasol hebben gekozen.
De verwachting is dat met het nieuwe zandseparatiesysteem jaarlijks een besparing oplevert van 60.000 kg CO2. Dit is op basis van 715 melkkoeien en 15 kg zand per dag, per koe.
Voordelen volgens René op een rij
- Betere weerstand van de koe, minder ontstekingen en gezondheidsproblemen
- De mest leveren we aan de biogasinstallatie met een winstgevend resultaat
- We hebben aanzienlijk minder transportkosten
- Het zand kunnen we hergebruiken in de stal
- Mestopslag kunnen we goed schoonhouden van zand
- Zandterugwinning van ca. 91%
- Terugverdientijd van 4 - 5 jaar
- Jaarlijkse besparing van € 80.000, inclusief opbrengsten van levering aan biogas
Een vliegende start in de bedrijfsvoering
In 2014 was de eerste crisis in de Deense veehouderij. Veel bedrijven kwamen in de problemen door een combinatie van hoge financieringslasten en dalende grondprijzen. Een groot aantal bedrijven werd verkocht of overgenomen door banken in afwachting van betere tijden. "Ook dit bedrijf was eigendom van de bank en werd gerund door het personeel van de vorige eigenaar", vertelt René. "Toen de bedrijfsleider te kennen gaf weg te willen, kreeg ik het aanbod om het bedrijf over te nemen. Mijn ouders en ik zagen een kans en besloten het bedrijf in Nederland te verkopen om hier verder te boeren."
Bij de sleuteloverdracht in juni 2014 werden op Bølkhøj 380 koeien gemolken en op een tweede locatie stond het grootste deel van de 450 stuks jongvee. "De melkproductie was met 9500 kg EMK (voor energie gecorrigeerde melk) eigenlijk best goed. Maar er werd gemiddeld wel 12 kg krachtvoer per koe gevoerd. En het vervangingspercentage was 45 procent", duidt de melkveehouder de situatie waarin hij van start ging. In het eerste jaar lukte het om de krachtvoergift drastisch te verlagen en tegelijkertijd de productie op peil te houden. Ook het vervangingspercentage ging stap voor stap naar beneden en ligt nu op circa 25 procent.
Tegelijkertijd maakte de bedrijfsontwikkeling een vliegende start. De stal stond vol en de koeien werden gemolken in een verouderde 2 x 8-melkstal. "Daarom hadden we bij de aankoop van het bedrijf al rekening gehouden met de bouw van een stal met 150 ligboxen en een nieuw melkgebouw met een ruime melkstal, wacht- en separatieruimte en strohokken voor 60 koeien. De bouwplannen moesten voor het eind van het jaar helemaal rond zijn, anders zou de milieuvergunning vervallen", vertelt René over de druk van de eerste maanden.
Door de uitbreiding kon de veestapel geleidelijk groeien tot de huidige omvang van 715 melk- en kalfkoeien. Er werd een koppel van 60 koeien gekocht, maar verder is de verdubbeling met eigen jongvee gerealiseerd. Bij het bedrijf Bølkhøj hoorde aanvankelijk 120 hectare eigen grond en daarnaast werd nog 450 hectare gehuurd, deels op grote afstand. "Sommige percelen wisten we in het begin amper te vinden. Gelukkig was onze loonwerker erg behulpzaam", herinnert René zich de hectische eerste maanden. Overigens besloot hij al vrij snel om de huurgrond die ver van huis lag, af te stoten. "Dat gaf direct meer rust", stelt hij vast.
Loonwerker vult bouwplan in
Nu heeft de familie Cornelissen nog circa 500 hectare grond in gebruik die wordt benut voor de teelt van gras, mais en granen. "Tot vorig jaar deden we veel landwerk in eigen beheer. Om meer rust in de bedrijfsvoering te krijgen, hebben we vorig jaar echter besloten het machinepark af te stoten en de hele voederteelt en voederwinning uit te besteden", vertelt René. Om verzekerd te zijn van voldoende ruwvoer van goede kwaliteit heeft de ondernemer een vijfjarig contract afgesloten met zijn vaste loonwerker. "Hij maakt een gezamenlijk bouwplan voor onze grond en zijn eigen grond en draagt de volledige verantwoordelijkheid voor de teelt. De voederwinning plannen we in overleg." Voor de verrekening van kosten en opbrengsten hebben ze een vaste verdeelsleutel afgesproken. De opbrengst en kwaliteit van de gewassen zijn hiervoor de basis. "Bij de oogst gaat iedere vracht voer over de weegbrug, zodat we precies weten wat er van het land komt. En om de voederwaarde te bepalen worden de kuilen bemonsterd. Hierdoor heeft de loonwerker ook een financieel belang bij de kwaliteit van het inkuilen", verklaart hij.
De familie Cornelissen betaalt de loonwerker iedere maand een vast bedrag. Aan het eind van het jaar wordt de balans opgemaakt en volgt eventueel een nabetaling. "Zo hebben we minder schommelingen in de liquiditeit van het bedrijf en daar is onze bank ook blij mee", merkt René.
De nieuwe manier van werken heeft volgens de ondernemer meer voordelen. "Door de teelt en voederwinning uit te besteden kunnen wij ons concentreren op het vee en het strategisch management van het bedrijf. En door afspraken te maken voor de lange termijn weten we waar we aan toe zijn. Dat geldt overigens ook voor onze loonwerker, die op basis van de afspraken kan investeren in machines en personeel."
Naast machines voor voeren en stalwerk heeft de familie Cornelissen alleen nog zeven beregeningsinstallaties. Maar ook deze worden nu aangestuurd door een medewerker van het loonbedrijf, die er een dagtaak aan heeft om vijftien installaties – inclusief die van de loonwerker – draaiende te houden. "Beregenen is hier eigenlijk standaard. We beginnen in het voorjaar in het gras en in de loop van de zomer verhuizen we naar de mais. Niet beregenen is eigenlijk geen optie. Dat kost veel voederwaarde en dat telt hard door in het voersaldo", legt René uit. "In Nederland gingen we beregenen als het droog werd, maar dan ben je eigenlijk altijd te laat."
Strategische keuze voor de zandscheider
De strategie van het bedrijf denkt de familie Cornelissen de laatste jaren niet meer alleen uit. Vier keer per jaar zit René aan tafel met een ‘raad van advies’ die met hem meedenkt over de strategische ontwikkeling. Naast zijn boekhouder, voeradviseur en verzekeringsmakelaar zit er in deze raad een onafhankelijk adviseur van buiten de landbouw. "Hij denkt totaal anders dan ik en dat zorgt voor stevige discussies. Meestal loop ik na de vergadering eerst inwendig een tijdje te schelden op zijn ideeën. Maar als dat wat gezakt is en ik er beter overna ga denken, kom ik soms toch tot de conclusie dat er best wat in zit. Zo iemand van buiten de sector denkt buiten de gebaande paden en dat brengt mij ook weer op frisse, nieuwe gedachten die het bedrijf verder helpen", ervaart René.
Na acht hectische jaren komt er langzaam maar zeker wat meer rust op erve Bølkhøj, al is dat relatief. Zo leggen op het moment dat Veeteelt op bezoek is monteurs de laatste hand aan de installatie van een zandscheider. Deze gaat zand uit de ligboxen en mest van elkaar scheiden. Zo kan het zand opnieuw worden gebruikt en de mest geleverd worden aan een vergistingsinstallatie. In een filmpje hierboven legt René de gedachte achter deze investering uit.
"Voorlopig moeten we eerst maar eens verder optimaliseren en de financieringslast zien te verlagen. Daarnaast zou wat meer grond in eigendom ons nog wel passen en ook de bedrijfsovername komt er een keer aan", duiden vader en zoon Cornelissen de plannen voor de komende jaren. Maar in zijn achterhoofd denkt de jonge ondernemer ook al weer een stap verder. "We zijn nu bezig om één van de medewerkers op te leiden tot herdmanager, zodat hij mij kan ontlasten en vervangen", vertelt hij. "Als we meer koeien willen melken, zullen we anders moeten gaan werken. De afgelopen zware jaren hebben me geleerd dat er een grens is aan hard werken. En dat rust in mijn hoofd helpt om betere bedrijfsbeslissingen te nemen."
Samenwerking met Mavasol
René kwam jaren geleden in contact met de adviseurs van Mavasol. Hij zat op dat moment middenin de transitie naar zand en recent waren de dichte vloeren gestort. In 2021 zocht René opnieuw contact met Mavasol om de mogelijkheden van een zandseparatiesysteem te bespreken.
In dit gesprek zijn de wensen en details in kaart gebracht en zijn de mogelijkheden besproken voor het hergebruiken van zand. René sprak hierbij ook zijn wens uit om te groeien naar 1100 koeien. Op basis van het besproken wensenpakket is een 3D ontwerp gemaakt.
Aansluitend zijn een aantal lopende projecten in Denemarken bezocht, om de familie een duidelijker beeld te geven van het zandseparatiesysteem en de combinatie met biogas. Ook de acceptatie van het leveren van mest aan de biogas installatie moest worden opgestart, om definitief te bepalen dat het zand hergebruikt kon worden en de mest kon worden geleverd aan de biogas installatie.
In 2022 is het zandwasssysteem geïnstalleerd op de Bolkhoj boerderij en is hiermee gestart met het recyclen van zand uit de stallen. Eind 2022 resulteerde het systeem in een zandterugwinning van 91%.
Hoe werkt het nieuwe systeem?
De One Shot installatie van Cornelissen is een compleet design met een augur lane, sand lane, DT 360 mestscheider en piston pump.
De drijfmest wordt geschraapt uit de stallen en beland in de mestgoot. Deze mestgoot heeft een afschot van 4-6 %, waardoor de mest in de mestput loopt.
De piston pomp zorgt ervoor dat de mest een zandmengsel vanuit de mestput naar de One Shot zandscheider wordt gepompt. Hier wordt het zandbeladen mestmengsel vermengd met gerecycled water. De One Shot filtert het zand uit het water-mest en zandmengel.
Om ervoor te zorgen dat ook het fijne zand wordt gefilterd gaat de overige drijfmest langs de auger lane, hier wordt de laatste fijne zand uit de mest gefilterd met als resultaat een zandvrij mestmengsel.
De DT360 scheidt het water en de mest, waardoor er een droge stof van 6-9% overblijft dat getransporteerd kan worden naar biogasvergister.
Besparing
Circulaire economie en duurzame landbouw zijn belangrijke thema's in Nederland, maar ook in Denemarken moeten boeren rekening houden met de uitstoot van CO2, stikstof en andere klimaat neutrale maatregelen.
Circulaire economie
In de basis zorgt een zandseparatiesysteem voor het scheiden van zand en mest, waardoor beide producten hergebruikt kunnen worden. Het hergebruiken van mest en zand uit de stallen zorgt voor een noemenswaardige bijdrage aan de circulaire economie. Daarnaast behoudt het zand zijn waarde, omdat het niet over het land uitgereden hoeft te worden, maar wordt hergebruikt. Evenals de mest die als afvalproduct een hernieuwde waarde krijgt door opgewaardeerd wordt tot biogas.
Duurzame landbouw
Door het hergebruiken van het beddingmateriaal wordt minder zand ingekocht. Dit zorgt voor aanzienlijk minder transport voor het aan- en afvoeren van zand. Wanneer mest en zand wordt vermengd is het niet meer geschikt voor de biogas installatie. Echter wanneer het zand uit de mest wordt gefilterd is de overgebleven droge meststof geschikt om gebruiken als organische stof in de biogas installatie.
René verkoopt zijn mest aan de biogas installatie in de regio. De mest wordt frequent bij hem opgehaald en hij krijgt betaald voor de verkoop van het biogas. Dit levert een directe besparing op voor het bedrijf. Gemiddeld levert 1 kuub mest ongeveer 25 kuub gas op, duurzaam opgewekt biogas.
Naar verwachting levert het complete systeem een jaarlijkse besparing op van €80.000. Dit bedrag is inclusief de opbrengsten van mestlevering aan de biogas installatie.
Gezondheid en antibiotica
De gezondheid van de koeien is het allerbelangrijkste voor de boer. Zoals René ook aangeeft is de gezondheid van zijn koeien aanzienlijk verbeterd. Voornamelijk in de zomer merkt hij het verschil, door het warme weer hadden veel koeien last van ontstekingen. Daarnaast is zand comfortabel en zorgt voor meer grip op de stalvloer. De overstap naar zand heeft voor de Familie Cornelissen ervoor gezorgd dat ze nagenoeg geen antibiotica meer gebruiken.
Artikel “Veeteelt”: December 2022
